کد مطلب:28386 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

چه نيازي به اثبات وحدانيت خدا وجود دارد؟ اگر دو خدا باشند و كارها رابا هم تقسيم كنند و دعوا نكنند چه اشكالي دارد؟

اعتقاد به توحيد و يگانگي خدا به خاطر اين نيست كه اگر دو خدا باشند با يكديگر نزاع و دعوا دارند، بلكه بحث بر سر اين است كه اصلاً وجود دو خدا ذاتاً ممكن است يا محال؟ در اين باره ادله فراواني نقل شده است، از جمله در كتاب «اصول فلسفه و روش رئاليسم، ج 5»، شهيد مطهري 5 برهان به استحاله وجود دو خدا ذكر نموده اند كه يكي از آنها نيز به دو برهان مستقل تقسيم مي شود. اين براهين عبارت است از: 1- برهان رابطه وحدت عالم و يگانگي مبدأ آن، 2- برهان عدم تناهي، 3- برهان صرافت و محوضت وجود، 4- برهان تمانع، 5- برهان فرجه، 6- برهان نبوت. سؤال شما نشان مي دهد كه نوعي برداشت عاميانه و نادرست از دليل اول و از برهان تمانع در ذهنتان نقش بسته است، در حالي كه مفاد آنها برهان دعواي دو خدا در جهان هستي نيست، بلكه يك معناي دقيق و پيچيده فلسفي است كه آيا اصلاً اين جهان امكان انتساب به دو مبدأ و دو فاعل هستي بخش را دارد يا نه؟ به تعبير استاد مطهري «برهان تمانع مبتني بر تضاد خواستها و اراده ها نيست، بلكه مبتني بر امتناع وجود هر حادثه ممكن است از ناحيه تعدد اراده ها؛ يعني اگر واجب الوجود متعدد باشد، با فرض هماهنگي و توافق اراده ها نيز تمانع وجود دارد، {V(همان، ص 154)V}. البته با توجه به اين كه برهان فوق از نظر فلسفي ژرفكاوي ها و پيچيدگي هاي بالايي دارد از ذكر آن خودداري نموده و به ذكر برهان واضح تري مي پردازيم و آن برهان عدم تناهي ملاصدرا است. تقرير اين برهان با مختصر تغييري از قرار زير است: 1- خداوند واجب الوجود است، 2- واجب الوجود نامتناهي ولاحد است، 3- ولاحد نامتناهي تعددپذير نيست، زيرا اگر دو وجود نامتناهي داشته باشيم قطعاً هر يك بايد داراي مرتبه واحدي از وجود و كمال باشد كه ديگري فاقد آن است. به عبارت ديگر بايد هر يك امتيازي بر ديگري داشته باشد تا دومي آن فرض شود، و اگر هيچ امتيازي نباشد عين او و همان خواهد بود. در اين صورت هر يك كمالي را كه ديگري دارد فاقد است و در اين صورت ديگر هيچ كدام واجب الوجود و داراي كمال مطلقه ولاحد نيستند. براي آگاهي بيشتر ر.ك: همان، صص 147 - 162.